กุญแจสำคัญสู่มหาวิทยาลัยแห่งความยั่งยืน

ดร.นิตยา  ชาอุ่น
บัณฑิตวิทยาลัยร่วมด้านพลังงานและสิ่งแวดล้อม

“ทุกวันนี้ถ้ากล่าวถึงความยั่งยืน (Sustainable) ก็คงเป็นเป้าหมายและความฝันที่ประชาคมโลกอยากให้เกิดขึ้นจริงในอนาคตอันใกล้ เพื่อให้คนรุ่นหลังสามารถดำรงชีวิตได้อย่างปลอดภัยและมีความสุข   แต่เมื่อประชากรของโลกเพิ่มขึ้นทุกวัน โดยคาดการณ์ว่าภายในศตวรรษที่ 21 อาจจะมีประชากรมากถึง 8-9 พันล้านคน  นั่นหมายความว่าทรัพยากรธรรมชาติและระบบนิเวศอาจถูกรบกวนอย่างหนัก ส่งผลให้เกิดความเสียหายอย่างรุนแรงต่อชีวิตของประชากรโลกในอนาคตอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ หากมนุษย์ยังไม่มีการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมและวิถีการดำเนินชีวิต ยังนำทรัพยากรธรรมชาติมาใช้ประโยชน์ไม่เหมาะสมและบริโภคเกินตัว ไม่ประหยัด ก่อให้เกิดความเสียหาย สร้างมลภาวะ ส่งผลเสียต่อระบบนิเวศของโลกจนไม่อาจฟื้นคืนมาได้แล้ว

มจธ. มีการดำเนินงานเพื่อสร้างความยั่งยืนในองค์กรอย่างสม่ำเสมอในหลากหลายกิจกรรม เช่น การจัดการสิ่งแวดล้อมและความปลอดภัย  การปรับปรุงพื้นที่สีเขียวภายใน มจธ. ทั้ง 3 วิทยาเขต  การปรับปรุงประสิทธิภาพการใช้พลังงานภายในหน่วยงาน การสนับสนุนงานวิจัยทางด้านพลังงาน สิ่งแวดล้อม ความปลอดภัย และการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ เป็นต้น  มจธ. ควรเป็นมหาวิทยาลัยแรกในประเทศไทย/ในเอเชีย/ในโลก ที่สามารถลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกในองค์กรได้เป็นศูนย์ (Net Zero Carbon University) ซึ่งเป็นการปกป้องสิ่งแวดล้อมและสร้างความยั่งยืนในมหาวิทยาลัยไปพร้อม ๆ กัน  กุญแจสำคัญคือ ผู้นำองค์กรและสมาชิกต้องตั้งเป้าหมายร่วมกันในการที่จะลดการปล่อยคาร์บอนให้เป็นศูนย์ภายในระยะเวลาอันสั้นนี้ให้ได้”

อัครพันธ์ ทวีศักดิ์
ภาควิชาวิศวกรรมโยธา หลักสูตรนานาชาติ คณะวิศวกรรมศาสตร์

            ที่ผ่านมา มจธ. ดำเนินการด้านความยั่งยืนอย่างต่อเนื่อง เห็นได้ชัดจากการมีส่วนร่วมของนักศึกษากับหน่วยงานภายในมหาวิทยาลัย เช่น ชมรม Green Heart ที่ให้นักศึกษามีบทบาทเพื่อขับเคลื่อน มจธ. เป็นมหาวิทยาลัยที่ยั่งยืน เน้นในด้านการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมและการพัฒนาคุณภาพชีวิตของชุมชนรอบมหาวิทยาลัย  จากจุดเริ่มต้นเล็ก ๆ นำไปสู่การสร้างเครือข่ายที่ยั่งยืน อย่างไรก็ตามเป้าหมายเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน (Sustainable Development Goals : SDGs) ไม่ได้มุ่งเน้นเฉพาะด้านสิ่งแวดล้อมและการพัฒนาสังคมแต่เพียงเท่านั้น ยังมีเรื่องของเศรษฐกิจมาเกี่ยวข้องด้วย นับเป็นความท้าทายยิ่งในการสร้างความยั่งยืนในองค์กรให้เด่นชัดในทั้ง 3 เสาหลัก

            มจธ. ควรผลักดันให้เด่นชัดทั้ง 17 เป้าหมาย โดยมุ่งเน้นในส่วนที่เกี่ยวข้องกับด้านการศึกษา สิ่งอำนวยความสะดวกขั้นพื้นฐาน และความปลอดภัยของนักศึกษาให้ครบวงจร สอบถามความต้องการของนักศึกษาเพื่อให้พัฒนาได้ตรงตามกลุ่มเป้าหมาย และกุญแจสำคัญที่จะนำไปสู่การพัฒนาเป็นองค์กรที่ยั่งยืนคือ การมีส่วนร่วมของบุคลากรและนักศึกษาในการเสนอความคิดเห็นเพื่อปรับเปลี่ยนในทางที่ดีขึ้นในทุกด้าน สอดคล้องกับเป้าหมายเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืนข้อที่ 17 Partnerships for the Goals ต่อไป

กาญจนา นามะโส
นักศึกษาทุนเพชรพระจอมเกล้าระดับปริญญาโท
ภาควิชาเทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษา คณะครุศาสตร์อุตสาหกรรมและเทคโนโลยี

 การดำเนินงานเพื่อสร้างความยั่งยืนมหาลัยได้พยายามทำให้เกิดขึ้นหลาย ๆ ด้าน แต่อาจจะยังไม่เพียงพอและยังคงต้องพัฒนาต่อไปอีก ไม่ว่าจะเป็นการสร้างความรู้ ความเข้าใจ ในตัวนักศึกษา บุคลากร เพื่อให้เข้าใจคุ้นเคย และเกิดสังคมที่ทุกคนมี “หัวใจสีเขียว” อย่างแท้จริง

มจธ. ที่เป็นองค์กรที่ยั่งยืนในความคิดของดิฉันคือ การที่นักศึกษา บุคลากรทุกคน มีสุขภาพ อนามัยที่ดี ใช้ชีวิตในการเรียน การทำงานอย่างมีความสุข ปลอดภัย เหมือนเป็นบ้านหลังหนึ่งของตัวเองที่มีความสมดุลในทุก ๆ ด้าน ไม่ว่าจะเป็น พลังงาน น้ำ การขนส่ง การเรียนรู้ และความปลอดภัย เพื่อเป็นองค์กรต้นแบบในอนาคต ซึ่งกุญแจสำคัญที่จะทำให้มหาวิทยาลัยของเราไปถึงจุดนั้นได้ ก็คือ หัวใจสีเขียวที่เกิดจากความร่วมมือของนักศึกษาและบุคลากรทุกคน

ศิวกร จิตร์ถาวรมณี
สาขาวิชาวิศวกรรมโยธา คณะวิศวกรรมศาสตร์

            ความยั่งยืน เป็นปัจจัยสำคัญที่ควรคำนึงถึงและสำคัญเป็นอย่างมากในปัจจุบันครับ เพราะความยั่งยืนในที่นี้ไม่ได้หมายถึงแค่ความยั่งยืนของสภาพแวดล้อมในมหาวิทยาลัย แต่ยังหมายถึงความยั่งยืนทางด้านสุขอนามัยตลอดจนการดำเนินชีวิตของนักศึกษาและบุคลากรในมหาวิทยาลัยด้วยครับ เมื่อมหาวิทยาลัยมีความยั่งยืน การดำเนินชีวิตของคนในมหาวิทยาลัยก็จะยั่งยืนไปด้วย ส่งผลไปถึงประสิทธิภาพในการเรียนรู้ของนักศึกษาตลอดจนการทำงานของบุคลากร

            ภาพความยั่งยืนขององค์กร มจธ. ในความคิดของผมคือความยั่งยืนในทุก ๆ ด้าน ทั้งกายภาพและสิ่งแวดล้อม นำไปสู่การเป็นมหาวิทยาลัยสีเขียวที่พร้อมเป็นต้นแบบให้กับองค์กรอื่น ๆ โดยกุญแจสำคัญที่นำไปสู่การเปลี่ยนแปลงผมก็ยังยืนยันคำตอบเหมือนเดิมครับ นั่นคือทุกคนในมจธ. ไม่ว่าจะอยู่ในฐานะหรือตำแหน่งใด ๆ ในองค์กร ถ้าทุกคนมีความยินดีและภูมิใจพร้อมที่จะเป็นส่วนหนึ่งของการพาองค์กรไปสู่ความยั่งยืน ไม่ช้าก็เร็วผมคาดว่ามหาวิทยาลัยของเราจะสามารถบรรลุเป้าหมายนั้นได้อย่างแน่นอนครับ