การศึกษาที่มุ่งผลลัพธ์ (OBE)

การศึกษาที่มุ่งผลลัพธ์ (Outcome-based education หรือชื่อย่อว่า OBE) คือปรัชญาการเรียนรู้ที่ให้ผู้เรียนเป็นศูนย์กลางโดยมุ่งเน้นการวัดผลจากผลงานที่ผู้เรียนแสดงออกมา (ผลลัพธ์) ‘OBE’ ไม่ใช่รูปแบบการสอนหรือกระบวนการสอน แต่มันเป็นหลักในการออกแบบการสอนของผู้สอน เพื่อให้เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ คือที่จะก่อให้เกิดการเรียนรู้และช่วยให้ผู้เรียนสัมฤทธิ์ผลจากการเรียนรู้ตามที่ได้ตั้งใจไว้ ดังนั้นสิ่งที่สำคัญมากที่สุดใน ‘OBE’ คือ ‘ได้เรียนรู้อะไรไป’ มากกว่า ‘ได้สอนอะไรไป’ (สแปดี้ 1994)

ทำไมต้อง OBE?

KMUTT ได้เลือกใช้หลักการศึกษาแบบ OBE ด้วยเหตุผลดังต่อไปนี้

OBE จะทำให้เรารู้ว่า “เป้าหมาย” หรือ “ผลลัพธ์” ของการให้การศึกษานั้นคืออะไร

OBE สามารถวัดได้ ว่าเรากำลังทำอะไร ทำได้ดีหรือไม่ และจะต้องปรับปรุงการศึกษาของเราอย่างไร

OBE ทำให้เราหันกลับมามองที่ผู้เรียน ของเราเป็นสำคัญ และช่วยให้ผู้เรียนมองเห็นอนาคตตัวเองชัดขึ้น

OBE ทำให้เราทำงานเป็นทีม ทุกส่วน ของการศึกษาจะมีบทบาทและหน้าที่เชื่อมโยงถึงกัน มุ่งไปสู่ทิศทางเดียวกัน

ความชัดเจนในเรื่องที่มุ่งศึกษา (Clarity of focus)

สิ่งนี้หมายความว่า ทุกสิ่งที่ผู้สอนกระทำเพื่อต้องการให้ผู้เรียนได้รู้ ได้เข้าใจ และสามารถกระทำได้นั้นจะต้องมีความชัดเจนในเรื่องที่มุ่งศึกษา กล่าวได้อีกอย่างว่า ผู้สอนควรมุ่งเน้นที่จะช่วยพัฒนาให้ผู้เรียนมีความรู้ ทักษะ และบุคลิกภาพต่าง ๆ อันจะทำให้เขาสัมฤทธิ์ผลหรือบรรลุถึงผลลัพธ์ตามที่เขาได้ตั้งใจไว้ โดยมีการบอกกล่าวถึงสิ่งเหล่านี้ไว้แล้วอย่างชัดเจน

การออกแบบการสอนแบบย้อนกลับ (Backwards design)

ตามที่ได้มีการนิยามไว้อย่างชัดเจนแล้วในช่วงต้นว่า เป็นสิ่งใดก็ตามที่ผู้เรียนควรทำได้เพื่อให้เขาสำเร็จตามหลักสูตรที่เรียน หากว่าได้กระทำสิ่งนี้แล้ว การตัดสินใจในเรื่องการเรียนการสอนทั้งหมดก็จะเป็นการกระทำเพื่อให้มั่นใจว่าจะสัมฤทธิ์ผลได้ตามที่ปรารถนาในตอนท้าย

สร้างโอกาสในการเรียนรู้ (Create learning opportunities)

ผู้สอนจำต้องมุ่งมั่นในการขยายโอกาสต่าง ๆ เพื่อผู้เรียนทุกคน หลักการนี้ขึ้นอยู่กับแนวคิดที่ว่า ผู้เรียนทุกคนไม่สามารถเรียนรู้สิ่งเดียวกัน ในทิศทางเดียวกันและในเวลาเดียวกันได้ แต่อย่างไรก็ตาม ผู้เรียนส่วนใหญ่ก็สามารถบรรลุมาตรฐานระดับสูงได้ หากว่าพวกเขาได้รับโอกาสที่เหมาะสม

การเสริมสร้างให้ไปในทิศทางเดียวกัน (Constructive alignment)

เป็นการออกแบบหลักสูตร การสอน การเรียนรู้และการวัดผลที่ทำให้ผู้เรียนสามารถสัมฤทธิ์ผลการเรียนรู้ตามที่ต้องการได้

การวัดผลลัพธ์และการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง (Outcomes assessment and continuous improvement)

เป็นการเก็บรวบรวมข้อมูลของผลลัพธ์การเรียนรู้ต่าง ๆ ที่ผู้เรียนได้สัมฤทธิ์ผล แล้วใช้ข้อมูลวัดผลลัพธ์นั้นไปพัฒนาและเพิ่มเติมหลักสูตร หรือรายวิชาต่อไป

การศึกษาแบบ OBE (OBE approach) คือกระบวนการศึกษาอย่างต่อเนื่องที่อยู่ภายในหลักสูตร กลยุทธ์การเรียนและการสอน และเครื่องมือการวัดผลต่าง ๆ ที่ได้รับการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง กระบวนการเรียนรู้แบบ OBE สามารถระบุได้ว่ามีสี่ขั้นตอนดังนี้

(ก) ขั้นวางแผน (การเขียนและทบทวนหลักสูตร)

ผลลัพธ์จากการเรียนรู้รายวิชานั้นจะสอดคล้องกับ KMUTT QF (คือวัตถุประสงค์ต่าง ๆ ของโปรแกรมและผลลัพธ์ต่าง ๆ ผ่านการเรียนรู้ตามขั้นตอนของโปรแกรมหรือ PLOs) หลักสูตรจะสะท้อนให้เห็นถึงกลยุทธ์ต่าง ๆ (แผนการเรียนรู้) เพื่อมุ่งให้สัมฤทธิ์ผล เช่นเดียวกับการวัดผล (การประเมิน)

(ข) ขั้นดำเนินการ (นำสิ่งที่เรียนไปใช้)

คือการนำแผนการเรียนรู้และกลยุทธ์ต่าง ๆ ที่ได้วางแผนไว้มาทำให้เกิดผล

(ค) ขั้นวัดและประเมินผล (การประเมิน)

คือการนำเอากลยุทธ์ที่ได้วางแผนไว้มาวัดผลสัมฤทธิ์และวัตถุประสงค์ของการเรียนรู้ เก็บรวบรวมข้อมูลนี้ แล้ววิเคราะห์ข้อมูลเพื่อกำหนดผลลัพธ์ (ระยะประเมิน) ระยะประเมินนี้เป็นช่วงที่เราจะได้รับผลตอบรับ (feedback)

(ง) ขั้นตอบสนอง/ขั้นพัฒนา (การพัฒนาคุณภาพอย่างต่อเนื่อง)

คือการระบุว่าสิ่งใดที่จำเป็นต้องรับการเปลี่ยนแปลงเพื่อให้เกิดการพัฒนา การเปลี่ยนแปลงเหล่านี้เป็นพื้นฐานของผลลัพธ์ใหม่ (new outcomes) หรือผลลัพธ์ใหม่ที่ได้รับการแก้ไขแล้ว (new revised outcomes) และเป็นวัตถุประสงค์ใหม่ ๆ (new objectives) เพื่อกระบวนการแห่งวัฏจักรที่จะมีถัดไป สามารถดูกระบวนการนี้ได้จากหลักสูตรโปรแกรมหรือระดับของรายวิชา