เริ่มต้นจากการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ของผู้เข้าอบรมในโครงการ FIET Leadership รุ่นที่ 2 กับ คุณสุเมธ ท่านเจริญ และคุณเบญจวรรณ ดำรงค์กิจการ จากศูนย์ส่งเสริมและสนับสนุนมูลนิธิโครงการหลวงและโครงการตามพระราชดำริ ไปเมื่อวันที่ 12 กุมภาพันธ์ 2567 เพื่อรับทราบข้อมูลและทำความเข้าใจเกี่ยวกับความเป็นมาของโครงการและกิจกรรมของ มจธ. ในการพัฒนาชุมชนบริเวณต่าง ๆ ของประเทศ เพื่อนำไปสู่เป้าหมายการวิจัยและนวัตกรรมที่มีคุณค่าและผลกระทบสูงของมหาวิทยาลัย ซึ่งบริหารจัดการภายใต้ยุทธศาสตร์วิจัยและนวัตกรรม รวมทั้งสอดคล้องกับนโยบายของประเทศ จึงนำไปสู่การสัมมนาและศึกษาดูงานในพื้นที่บริเวณจังหวัดน่าน ระหว่างวันที่ 15-16 กุมภาพันธ์ 2567 นำโดย ผู้บริหาร คณะทำงาน และผู้เข้าร่วมอบรม รวม 27 คน ได้เข้าไปแลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกับผู้นำชุมชนคือ คุณสำรวย ผัดผล นายกองค์การบริหารส่วนตำบลเมืองจัง ซึ่งเป็นทั้งผู้ร่วมก่อตั้ง และประธานศูนย์การเรียนรู้โจ้โก้ ต.เมืองจัง อ.ภูเพียง จ.น่าน ซึ่งมีภารกิจในการพัฒนาทักษะการเกษตรเพื่อรองรับการเปลี่ยนแปลง เป็นการส่งเสริมการพัฒนาอย่างยั่งยืน (Sustainable Development Goals : SDGs) ซึ่งวิทยากรได้บรรยายให้ความรู้ด้านการพัฒนาพื้นที่ โดยเริ่มจากปัญหาและความต้องการของชุมชนที่ประกอบอาชีพด้านการเกษตร ให้ความรู้เรื่องการพัฒนาสายพันธุ์ข้าว แนวทางการทำเกษตรกรรม และการจัดการน้ำที่คำนึงถึงหลัก 3 E (Engineering, Energy, Environment) การพัฒนาเกษตรกรให้สามารถคิดสร้างสรรค์ และวิจัยค้นคว้าด้วยตนเอง การยกระดับเกษตรกรรมในท้องถิ่นให้มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นและเพิ่มรายได้ โดยพัฒนาร่วมกันระหว่างการใช้ทั้งภูมิปัญญาชาวบ้านและความรู้สมัยใหม่ที่เป็นสากล อันจะนำไปสู่พัฒนานวัตกรรมใหม่ ๆ ในประเทศต่อไป
วันถัดมา ผู้เข้าร่วมสัมมนาเดินทางไปเข้าฟังการบรรยายจาก คุณศุเรนทร์ ฐปนางกูร ผู้อำนวยการศูนย์ประสานงานฯ มจธ.พื้นที่ อ.บ่อเกลือ จ.น่าน โดยรับฟังข้อมูลการพัฒนาชุมชนจากทีมงาน และเยี่ยมชมกิจกรรมของศูนย์ ได้แก่ แปลงพื้นที่บ่มเพาะเกษตรตัวอย่าง “สวนทนบุรีรมย์” หรือ “สวนอดทน” เพื่อสร้างโอกาสและสร้างอาชีพทางเลือก บ่มเพาะเยาวชนให้คิดเป็น ทำเป็น รู้จักประโยชน์ของวัสดุในท้องถิ่น และรู้จักนำมาสร้างสรรค์เป็นผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ สร้างรายได้เพิ่มเติมให้เยาวชนและชาวบ้านในพื้นที่ ในช่วงบ่ายเดินทางไปเข้านมัสการ และรับฟังแนวคิดแนวปฏิบัติของ พระครูสุจิณนันทกิจ (พระอาจารย์สมคิด จารณธัมโม) พระนักอนุรักษ์ ซึ่งเป็นเจ้าอาวาสวัดโป่งคำ ต.ดู่พงษ์ อ.สันติสุข จ.น่าน ผู้ก่อตั้ง “ศูนย์เรียนรู้การใช้ประโยชน์และอนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพและภูมิปัญญาท้องถิ่น วิสาหกิจชุมชนเกษตรอินทรีย์พอเพียงร่วมใจ” นำพาชมและให้ความรู้เรื่องต้นไม้ มีทั้งที่ใช้ต้นไม้เป็นยา และการประดิษฐ์คิดค้นสิ่งของจากวัสดุที่ได้จากต้นไม้ในท้องถิ่น รวมทั้งการวิจัยเพื่อเพิ่มมูลค่าของผลิตภัณฑ์ทางการเกษตร ในแนวคิดที่ว่า “สวมหมวกให้ภูเขา ใส่รองเท้าให้ตีนดอย” พัฒนาชุมชนให้มีความเข้มแข็ง สามารถพึ่งพาตนเองนำทรัพยากรที่มีมาพัฒนาให้เกิดความยั่งยืน ทั้งนี้ผู้เข้าศึกษาดูงานจะได้รับความรู้ และสามารถนำมาต่อยอดในงานวิจัยของตนเองให้เกิดการพัฒนาอย่างมีประสิทธิภาพ
